Hatay Sivil ve Toplum Platformlar Birliği ‘Cumhuriyet’in 100. Yılında Zelzele ve Hatay’ Aktifliği İkinci Gününde.

HABER: İLEYDA ÖZMEN / KAMERA: FURKAN ERDEM

Hatay Sivil ve Toplumsal Platformlar Birliği (HSPB), ‘Cumhuriyet’in 100. Yılında Zelzele ve Hatay Etkinliği’ düzenledi. Aktifliğin ikinci gününde okunan ortak basın açıklamasında “Hatay’ımızın yaşanan büyük afet nedeniyle acil tahlil bekleyen birbiriyle iç içe girmiş olan, iki gündür tartışılan meselelerinin altını kısaca çizmek istiyoruz. Hatay’da zarurî fizyolojik gereksinimlerin ivedilikle karşılanması gerekir. Hatay’da vazifeliler canla başla çalışsalar da güvenlik karşılanması gereken acil gereksinimdir. Bölgesel iktisadın canlandırılması için acil hareket planı uygulanmalıdır” denildi.

HSPB, Büyük Hatay Toplantısına hazırlık emeliyle bugün Ankara Kent Kurul Binası’nda ‘Cumhuriyet’in 100. Yılında Zelzele ve Hatay Etkinliği’ bugün ikinci gününde devam etti.

Ankara Kent Kurulu Lideri Halil İbrahim Yılmaz’ın açılış konuşmasıyla başladı. Yılmaz’ın konuşmasının akabinde ODTÜ Mimarlık Kısmı Lideri Canan Birsel moderatörlüğünde ve “Bilimin Işığında Sarsıntı ve Hatay Gerçeği” başlığı altında iki oturumdan oluşan paneller düzenlendi. Birinci panelin oturumunda Jeoloji Yüksek Mühendisi Eşref Atabey, Hacettepe Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Geoteknik Ana Eğitim Kolu Öğretim Üyesi Mustafa Kerem Koçkar, TMMOB Mimarlar Odası Genel Lideri Eyüp Muhcu, ODTÜ Mimarlık Kısmı Öğretim Üyesi Pınar Aykaç, ve İnşaat Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Ahmet Türer kelam alarak sunum yaptı.

İkinci panelin oturumunda ise Mustafa Kemal Üniversitesi Rektörü Veysel Eren, Ankara Üniversitesi Sosyoloji Kısmı Öğretim Üyesi Hayriye Erbaş, Türkiye Barolar Birliği Lider Yardımcısı Gürkan Altun ve Prof. Dr. Mehmet Tunçer kelam aldı.

Etkinlikte ortak basın açıklaması okundu. Ortak metni Antakya, Samandağ, İskenderun İlçeleri Kültür Yardımlaşma Dayanışma ve Etraf Gönüllüleri Derneği (ASİ DER) İdare Heyeti Lideri Tevfik Usluoğlu ve Kadim Antakya Dostları Platformu (KADOP) Sözcüsü Murat Tenekecioğlu okudu. Yapılan açıklama şöyle:

“DEPREM VE HATAY BAHİSLİ BİR KİTAP YAYINLAYACAĞIZ. KİTABIN TÜM GELİRLERİ ZELZELEDE ANNESİNİ YAHUT BABASINI KAYBEDEN ÖĞRENCİLERİMİZE BAĞIŞLAYACAĞIZ”

“Bu sabah Anıtkabir’i ziyaret ettik. Uygarlığın beşiği, barışın kenti, doğunun kraliçesi dünya mirası Antakya-Hatay’ın ortak problemimiz olduğunu, birlik ve beraberlik içinde kadim Antakya’yı yine ayağa kaldıracağımızı minnet hislerimizle bir defa daha idrak ve söz ettik. Yaşadığımız 6 Şubat ve 20 Şubat zelzeleleriyle, bu felaketin istisnasız her alandaki ‘artçıları’ nedeniyle Hatay halkı çok sıkıntı günlerden geçiyor. 11-12 Ağustos’ta bu zorluklara, bölgedeki gereksinimlere, tahlil tekliflerimize ve çalışmalarımıza, daima birlikte neler yapabileceğimize dikkatinizi çekmek, farkındalık yaratmak için bir ortaya geldik. Hatay’ımıza daima birlikte el ele daha güzel, süratli ve tesirli hizmet edebilmek için olumlu, yapan ve sürdürülebilir irtibat ve samimi çalışmalar içinde olmak, birlikte düşünmek ve ortak akılla nasıl uygulayabileceğimizi konuşmak için bir ortaya geldik. Hatay için çalışan platformlar olarak İstanbul ve Ankara’da düzenlemiş olduğumuz toplantıların konuşma metinlerini içeren sarsıntı ve Hatay bahisli bir kitap yayınlayacağız. Bu kitabın tüm gelirlerini zelzelede annesini yahut babasını kaybeden öğrencilerimize bağışlayacağız.

“DEPREM VE AFET GERÇEĞİNİ UNUTMAYACAĞIZ, UNUTTURMAYACAĞIZ”

Resmi istatistiklere nazaran, sarsıntıda yer, yani Hatay, bilhassa Antakya, Defne, Samandağ, İskenderun, Kırıkhan, Hassa ilçeleri çok daha fazla yıkıldı. İçinde büyüdüğümüz temelinde sevgi, barış, kardeşlik, müsamaha ve tolerans olan kadim Antakya-Hatay kültürünü taşıyan ve yaşatan on binlerce insan hayatını kaybetti, hayatta kalanların birçok yaşadığı yeri süreksiz olarak terk etmek zorunda kaldı. Milyonlarca insan etkilendi. Yaşanan afet Hatay’ımızı, kültürel yapıyı, demografik yapıyı ve ekonomik yapıyı yerle bir etmiş durumda. Hataylılar yaşadıkları afete ve afetin tarifsiz acılarla yüklü sonuçlarına direnmeye çalışıyor. Bir yandan da meselelere tahliller üretmeye, üretilen tahlilleri desteklemeye çalışıyor. Yaşananlara karşın, halkımızın birlik ve beraberlik içinde yardım için şartsız ve karşılıksız gayretleri her türlü takdirin üzerindedir. Onları en içten şükran hislerimizle selamlıyoruz. Allah bu türlü büyük bir yıkımı ve acıyı hiç kimseye yaşatmasın. Ulus olarak bu ve gibisi acıları bir daha yaşamamak için sarsıntı ve afet gerçeğini unutmayacağız, unutturmayacağız.

“DEPREMDEN EVVEL SARSINTI OLMAMIŞ ÜZERE HAZIRLANMIŞ OLAN İMAR PLANLARINI UYGULAMAMAK GEREKİYOR”

Mekansal ve kültürel yıkımı dikkate alarak, Antakya-Hatay’ın tarihi aslına uygun çağdaş bir kent olarak tekrar inşa edilmeye gereksinimi var. Antakya-Hatay’ın tarihi, özgün ve klasik dokusundan koparılmadan, etrafa hassas bir kent olması, inançlı bir kent olması, insan odaklı bir kent olması, kimlikli ve akıllı, afetlere dirençli bir kent olması gerekir. Antakyalıların hayat kalitesini arttıran çağdaş bir kent olarak tekrar yapılaştırılması gerekir. Bu hiç de sıkıntı değil. Lakin, işe yer etütlerinden, zemin-yapı ahenginden başlamak, gerekiyor. Sarsıntıdan evvel sarsıntı olmamış üzere hazırlanmış olan imar planlarını uygulamamak gerekiyor. Kültürel varlıkları-tarihi yapıtları, çevreyi ve doğayı korumak gerekiyor. Göç idare ve siyasetlerinin rasyonel biçimde saydamlık içinde gözden geçirilmesi gerekiyor.

Tarih boyunca sekiz defa büyük yıkımı yaşayan Antakya, yaşanan her büyük yıkımdan sonra hem planlı hem de programlı olarak, halkın da iştirakiyle yaralarını sarmış ve tekrar inşa edilmiştir. Hatay’ın mekansal ve kültürel yıkımı karşısında ayağa kaldırılabilmesi için kelam hakkı Hatay’lılarındır. Hatay’ımızın geleceğine Hataylılar karar vermelidir. Bunun için; mahallî halk, kamu idaresi, merkezi yönetim, lokal yönetimler, üniversiteler, meslek odaları, sivil toplum kuruluşları olarak bizler daima birlikte, dayanışma içinde ve devletin uyumunda çalışabilmeliyiz. Sayın Cumhurbaşkanımızdan bu imkan ve ortamı yaratmasını arz ve talep ediyoruz. Bu bahiste uzman meslek mensuplarımızla ve öğretim üyelerimizle bizler Hatay için elimizden gelenin en düzgününü yapmaya hazırız ve kararlıyız.

Bizler, Hatay için çalışan sivil ve toplumsal platformlar, STK’lar olarak Hatayımızın mahallî halkın yaralarını sararak, refah ve memnunluğunu sağlayacak biçimde tekrar yapılanması için projeler hazırlayıp geliştiriyoruz. Bu projeleri uygulamak için kamu idaresiyle, mahallî, ulusal ve milletlerarası fon, bağış, hibe, kredi kurum ve kuruluşlarıyla, büyük yabancı yatırımcılarla son derece olumlu istişareler içindeyiz.

Hatay’ın acil meseleleri karşısında birlikte süratli hareket etmek ve uzaklık kat etmek ismine, Sayın Ulusal Eğitim Bakanımız, Sıhhat Bakanımız, Etraf Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanımız, Kültür ve Turizm Bakanımız ile İçişleri Bakanımızdan resmi olarak da randevu taleplerinde bulunduk. Teşebbüslerimizin olumlu sonuçlarını bekliyoruz.

“HATAY’DA MECBURÎ FİZYOLOJİK GEREKSİNİMLERİN İVEDİLİKLE KARŞILANMASI GEREKİR”

Hatay’ımızın yaşanan büyük afet nedeniyle acil tahlil bekleyen birbiriyle iç içe girmiş olan, iki gündür tartışılan meselelerinin altını kısaca çizmek istiyoruz; Hatay’da mecburî fizyolojik gereksinimlerin hemen karşılanması gerekir. Geçici-kalıcı altyapı, güç, yiyecek, pak su, barınma, iklimlendirme, sıhhat, eğitim, çalışıp gelir elde edebilme, düzenli-huzurlu hayat şartlarına kavuşmak en değerli gereksinimler ortasındadır. Sıhhat işçisinin, eğitim çalışanının, adalet işçisinin, lokal idarelerde çalışan çalışanın, öğretim üyelerinin de birer afetzede olduğu ve birebir gereksinimler içinde bulunduğu, özlük haklarının kesinlikle uygunlaştırılması gerektiği, hizmet binalarının da yıkıldığı gerçeği ihmal edilmemelidir.

Hatay’da vazifeliler canla başla çalışsalar da güvenlik karşılanması gereken acil gereksinimdir. Bina stokunun yüzde 80’i yıkılan ya da metruk hale gelen, boş yere dönüşen ‘hayalet bir şehirde’ bilhassa geceleri korunma, emniyet, hukuk, mülkiyet haklarının korunması, öteki haklara uyulması, sistem ve istikrarlı ortamlar ve ömürler, bunlardan kaynaklanan ferdi cesaret-özgüven-yaşama sevinci özel ehemmiyet ve aciliyet taşıyor.

Demografik yapının korunması ve toplumsal muhtaçlıklar için acil hareket planı uygulanmalıdır. Antakya-Hatay’ımızın tarihi, özgün ve çok kültürlü klâsik dokusundan, demografik ve sosyoekonomik yapısından koparılmadan, etrafa hassas, inançlı, insan odaklı, kimlikli ve akıllı, kabul edilebilir, yeni bir vizyona sahip, afetlere dirençli, lokal halkının ömür kalitesini arttıran çağdaş bir kent olarak yine yapılaştırmak gereksinimi var. Kültürün ve geleneklerin korunup, yaşatılması, hak sahipliği, yerinde dönüşüm, aile, arkadaşlık, dostluk, sevgi, hürmet, müsamaha, tolerans, vicdan, ferdî ve toplumsal gelişim ve bunların sürdürülebilir biçimde korunması değerli mahallî gereksinimlerdir. Tiyatro, konser, fotoğraf, karikatür, fotoğraf, el sanatları standı üzere toplumsal etkinlikler hayatın olağana dönmesine katkıda bulunacaktır.

Hatay’da master plan, kent planlaması, müdafaa planı için acil aksiyon planı uygulanmalıdır. Bölgesel ekonomik teşvik ve kalkınma planı (GAP’ın güncellenmesi) dahil, büyük bir stratejik master plan ve program hazırlanmasını, bu plan çerçevesinde alt plan ve programların uygulanmasını öneriyoruz. Örneğin hazırlanacak ‘Stratejik Yapısal Planda kentlerin nereye taşınacağı, kentlerin ve endüstrilerin nerede tekrar inşa edileceği, bunların muhtaçlık duyacağı teknik altyapı, yol, demiryolu, havalimanı, etraf ve atık planlaması, demografik planlama, tarihi, doğal ve kültürel varlıklar, ekosistem ve bunların korunması üzere kritik kıymetteki konular yer almalıdır.

Bölgesel iktisadın canlandırılması için acil hareket planı uygulanmalıdır. Süreksiz olarak göç etmiş lokal halkın Hatay’a geri dönüşlerinin sağlanabilmesi için başta süreksiz yerleşim, sıhhat, eğitim, adalet, emniyet, piyasaların kurulup işlemesi, altyapı, iş ve besin güvenliği üzere gereksinimleri karşılayacak siyasetlerin ivedilikle uygulanmasına muhtaçlık var. Bu siyasetlerin en değerlisi; Hatay’ımızın kalkınmada öncelikli yöre ilan edilmesi, özel ve en üst düzeyde yatırım teşvikleri uygulanmasıdır. Mahallî dinamiklerin, girişimcilerin ve potansiyelin öncelikli olarak desteklenmesi, ziraat dahil kırsal kesimde de kalkınma atağı başlatılması elzemdir. Bölgesel ekonomik kalkınma, toplumsal gelişme, altyapının geliştirilmesi, kurumsal kapasitenin geliştirilmesi bunlara bağlıdır. Muvaffakiyet için ise, lokal halkın, kamu idaresinin, merkezi yönetimin, lokal yönetimlerin, sivil toplum kuruluşlarının, meslek odalarının sizlerin uyumunda daima birlikte, dayanışma içinde efor göstermesi gerekir. Hatay için çalışan STK’lar olarak bizler hazırız.

Acil tahlil ve metodoloji teklifimiz; Proje Uygulama Üniteleri kurulması. Antakya-Hatay için çok bileşenli ve çok katmanlı bilimsel planlama prensiplerini bütüncül olarak uygulayan mahallî halkı ve üniversitelerimizin deneyimli ehil mensuplarını, meslek odalarını da tahlil sürecine dahil eden, toplumsal sorumluluk içinde şeffaf, profesyonel bir tekrar yapılanma sürecine muhtaçlığı var. Bu gereksinimin karşılanabilmesi için öncelikle Sarsıntı bölgesi olarak 11 vilayetin ve Hatay’ın tamamı için genelleyici kararlar alınmamasını kıymetle arz ve talep ederiz.

“ANTAKYA-HATAY TEKRAR YAPILAŞTIRILABİLİR”

Antakya-Hatay çağdaş şehircilik anlayışıyla, bilim ve tekniğe, bilgi ve deneyime, liyakate, ortak akla ve uzmanlığa dayalı uyum içinde bütüncül projeler uygulayarak sivil toplumla birlikte ve istek edilen biçimde yaşatılabilir, korunabilir ve yine yapılaştırılabilir.

Bu sürecin sivil ve toplumsal toplumun iradesini ve uzman meslek mensupları ile uzman üniversitelerin deneyimli öğretim üyesi görüşlerini dikkate alarak tabandan üst yanlışsız ahenk içinde işleyen demokratik bir süreç olarak süratle işletilmesi elzemdir. Bunun için kamu vazifelilerinin uyumunda yetkili-sorumlu-işlevsel, üst seviye her bir ilçe-yöre bazında fonksiyonel ve merkezi bir Proje Uygulama Ünitesi kurulmalıdır. Bu ünite acil aksiyon planlarının hazırlanmasından ve uygulanmasından da sorumlu olmalıdır.

Proje Uygulama Ünitesinin alanda; kent planlama kümesi, kentsel tasarım ve park-peyzaj kümesi, mimari tasarım kümesi, akıllı kent tasarımı kümesi, jeoloji, jeofizik ve afet idaresi kümesi, etraf ve halk sıhhati kümesi, sosyoloji ve kentsel idare kümesi, bölgesel ekonomi kümesi üzere alt çalışma kümeleri ya da alt proje uygulama üniteleri olmalıdır. Problemlerin bütünlük içinde çözülmesi için bu gereklidir.

Biz Hatay için çalışan toplumsal ve sivil platformlar ve STK’lar olarak bu bahiste ve oluşturulacak Proje Uygulama Üniteleri içinde tam kapasite ve ahenk içinde çalışarak katkı sunmaya hazırız. Sonuç olarak; Hatay’ımızın mevcut problemleri çok büyük ve tek başına hiçbir kurumun, kuruluşun, devletin kısa müddette çözebileceği cinsten değil. Uzmanlık içermeyen müdahaleler, telaffuzlar ile yaşanan belirsizlikler mevcut problemleri katlayarak büyütüyor. Hasebiyle, Antakyamızın ve Hatayımızın ayağa kaldırılması, daima birlikte çağdaş, afetlere sağlam ‘örnek’ bir kent yaratılması için tüm kamu kurum ve kuruluşları, bakanlıklar, belediyeler ile özel bölüm, üniversiteler, meslek odaları ve sivil toplum kuruluşlarının birlikte çalışmak için özendirilmesi elzemdir. Hatay hepimizin. Her şey Hatay için.

Hatayımızın problemleri ve tahlil teklifleri Sayın Cumhurbaşkanımızın en üst düzeyde ilgisine muhtaçtır. Bu ilginin somut göstergesi olarak Sayın Bakanlarımız yöreyi ziyaret etmekte lakin, ziyaretleri ve toplantıları son derece kapalı ve hudutlu bir ortam içinde gerçekleşmektedir.Daha hoş günlerde buluşmak üzere sevgi ve hürmetlerimizi sunuyoruz.”

Etkinlik soru yanıt ve ortak basın açıklamasıyla son buldu.