Lütfü Savaş: “İstifa Edilecekse Daima Birlikte Edelim. 1 Ay Sonra Yargıya Başvuralım, Kimler Haksızsa, Kim Ceza Alırsa, Bu Benim İçin de Dahil”

Hatay Büyükşehir Belediye Lideri Lütfü Savaş, Hatay‘da 11 ilçe belediyesinin iktidara mensup olduğunu belirterek, “İstifa etmesi gerekirse herkesin etmesi lazım. 10 tane büyükşehrin istifa etmesi lazım. Burada yıkılan ilçeler, beldelerin istifa etmesi lazım. İktidarın aldığı kararlardan ötürü istifa etmesi lazım. İstifa edilecekse daima birlikte edelim. 1 ay sonra yargıya başvuralım, kimler haksızsa, kim ceza alırsa, bu benim için de dahil” dedi.

Kahramanmaraş’ta 6 Şubat’ta meydana gelen iki büyük zelzeleden en çok etkilenen vilayetlerden biri de Hatay oldu. Hatay Büyükşehir Belediye Lideri Lütfü Savaş, dün çıktığı bir televizyon programında sarsıntıya ait açıklamalarda bulundu. Kentin imar durumu hakkında bilgiler veren Savaş, şunları söyledi:

“HİÇ KİMSE ÜZERİNE ALINMIYOR, HERKES BİZE VURUYOR”

“Binaların yapılmasının 4 bileşeni var. Burada tek bileşen belediye değil; müteahhit firma, yapı kontrol firmaları, belediye ve hükümet var. Müteahhit ve müteahhit firmanın projeleri çizdirdikleri var. Belediyeye getirip projeyi inceletiyorsunuz. Belediye inceledikten sonra ruhsat veriyor. Ruhsattan sonra Etraf ve Şehircilik Bakanlığı yapı kontrol ruhsatı veriyor. Müteahhit ile kontrol firması inşaatı birlikte yapıyor. Bu işin kefaleti yapı kontrol firmasında. 2013 yılına kadar bütün firmalar öncelikle kendi odalarına gidip inşaatı inceletiyorlardı. Elektrik, statik, mimari kısmını inceletiyorlardı. Sonra belediyelere geliyordu. 2013’ten itibaren iktidar bunu kaldırdı. Yalnızca belediyelere projeyi getirip onaylatıp inşaata başladılar.

Büyükşehir Belediyeleri fabrikalara, hastanelere, petrol ofislerine bakar, bunun üzere yapılara bakar yani büyükşehirlerin imarda pek dahli yoktur. Yapı ruhsatlarını işyerleri için, konutlar için ilçe belediyeleri veriyor. Ben 9 yıldır büyükşehir belediye lideriyim, bunların kontrolü, ruhsatı hepsi ilçelerde. Hiç kimse üzerine alınmıyor, herkes bize vuruyor. Şu an yaralarımızı sarmak için uğraşıyoruz, 1 ay sonra evraklarıyla her şeyi anlatırım. Ben diyorum ki, Antakya Belediye Başkanlığı’ndaki 5 yıllık hesabı veririm, onun dışındakiler hiçbiri benimle alakalı değil. Şu anda Hatay’da her tarafta bina yıkıldı. Bütün bunların sorumluluğu bir bireyde değil. Hükümet, belediyeler, yapı kontrol firmaları ve müteahhitlerde. Herkesin hesap vermesi lazım, bizim de herkese hesap sormamız lazım. Bu yalnızca Hatay için geçerli değil, öbür vilayetlerin de bu hesabı vermesi lazım. Etraf ve Şehircilik Bakanlığı ve Tarım Bakanlığı’nın tavrı değerli. Bütün bunları kamuoyuyla paylaşmaya hazırım. Herkesin objektif ve birebir tartıda tartılması lazım. Yeni bir imar affı çıkıyordu sarsıntı olmasaydı. Şu anda tahminen de af çıkmıştı.

“BELEDİYEDE ÇALIŞAN 109 ARKADAŞIMIZI KAYBETTİK”

Bu felaketi bir yaşayan bilir. 7,7 ve 7,8 deniyor. Merkez üssü Kahramanmaraş ancak en çok Hatay’da büyük bir yıkıma sebep oluyor. Bu zelzelenin şiddetinin 11 olduğu konuşuluyor. Bu 11 en şiddetli zelzelenin bir alt skalası. En üst düzeyi 12 imiş. Biz konutta sabah 04.17’de yakalandık. İki dakika müddetince balkonda durmaya çalıştık. Orada durmak zordu. Benim konut rakım olarak 85 metre yükseklikte. Balkondan Antakya’yı görüyordum. Eşimle birlikteydik. Birlikte aşağıya indik, otomobile bindik bir daha sallandık. Antakya’ya indik. Antakya’da harikulade yıkım vardı. İtfaiyeye gidebildim. Enkazdan çıkanlar, sağ kalanlarla birlikte iş makinalarını çalıştırdık. Yalnızca şunu yapabildik; süratli çıkartabileceğimiz, balkona çıkabilmiş, camdan alabileceğimiz insanları almaya çaba ettik. Bu iki gün bu türlü geçti. Birbirimize ulaşmakta zorlanıyorduk. Büyükşehir Belediyesi’nden 109 çalışma arkadaşımız, kardeşimiz hayatını kaybetti. Yakınları enkazda kalan var. Ailesinden hayatını kaybeden, hastanede yaralıları olan beşerler var. Her birimiz depremzedeyiz.

“HERKES ÇADIR, KONTEYNIR İSTİYOR, BEŞERLER MESKENİNDE YATMAKTAN KORKUYOR”

Hala internet ve telefonun çekmediği yerler var. Birinci 2 gün telefon ve internetten faydalanamadık. Vali beyefendiyle görüşebilmek için birbirimizin yanına gidiyorduk. Küçük mahşer günü yaşadık. Hava yağmurluydu, gece soğuktu. Yaralarımızı sarmaya çalıştık, sağ kalanları ayakta tutmaya çalışıyorduk. Ailelerinde çok can kaybı olan arkadaşlarımız vardı. Dayanılmaz dehşetli bir tabloydu. Bütün bunlarla birlikte cenazelerimizi defin için o kadar insan perişan olmuştu ki. İmamımızın bir adedini kaybetmiştik. Müdür yardımcılarımızın iki tanesi kaybolmuştu. Süreçte yeni yeni gereksinimler oluyor. Birinci gün battaniye bulmak insanlara mucize üzereydi, daha sonra çadır bulmak da öyleydi. Tuvalet muhtaçlığı doğdu. Artık banyo ve ısıtıcı gereksinimi var. 1,5-2 saat evvel 5 şiddetinde yeniden sarsıldık. Hal bu türlü olunca beşerler meskenine giremiyor.

Çadırkentler kurmak istiyoruz. Herkes çadır, konteynır istiyor. Beşerler konutunda yatmaktan korkuyor. Defne, Antakya’da yüzde 85 insanların konutu oturamayacak durumda. Herkes korkuyor. O sarsıntının şiddetini yaşayan beşerler daha sonra 4 zelzelesi yaşayan beşerler kapalı ortama girmekten haklı olarak imtina ediyor. Birçok insanını kaybettiği için. Bu tedirginlikte de çok haklılar. Psikolojilerinin bozulmaması mümkün değil. Sayın bakanlarla toplantılarda görüşüyoruz. Sayın Cumhurbaşkanımız birinci geldiğinde, kentin bir ucundan bir ucuna gitmek için 5 saat gerekiyordu. Maalesef biz gidemedik. İkinci gelişinde toplantıda vardık, yüz yüze temas etmeye fırsatımız olmadı. O toplantıda vardım.

“İMAR AFFIYLA 205 BİN BAŞKA ÜNİTE AFFEDİLDİ”

Yaralarımızın sarılması lazım, sardıktan sonra bir ay sonra ben size belediyenin ne yapıp ne yapmadığını anlatayım, sorumluluğun ne olduğunu anlatayım. Bakanlığın tavrını anlatayım. Burada hükümet de sorumlu. Hesap verecekse herkes vermeli. İmar affıyla 205 bin farklı ünite affedildi. Müteahhitler de bina yapmak için proje yaptırıyor, iki kat kaçak çıkıyor. ‘Ben ruhsat almasam da nasıl olsa af çıkıyor’ diyor. 3 katlı binanın statiğini, çimentosunu, demirini ona nazaran ayarlıyor, 2 katı da kaçak çıkınca bu binanın yıkılma riski ortaya çıkıyor. Ben 9 yıldır Büyükşehir Belediye Başkanı’yım, bütün sorumluluk ilçe belediyelerinde. Yani benim dönemimde yapılan binalara bakmak lazım, Sayın Cumhurbaşkanı da yıkılan binaların yüzde 95’inin 99 yılından evvel yapılan binalar olduğunu söylüyor.

“BELDELERDE KÂFİ TEKNİK ADAM OLMADIĞI İÇİN HER İŞİ BİR ŞAHSA YAPTIRIYORSUNUZ”

Söz konusu müteahhit mimarlar odası lideriydi. Ben onu mimarlar odası lider iken tanıyorum. Kendi işini nasıl yaptığını, yaptığı işte bir yanlışı olup olmadığını benim bilme talihim yok. O vakit Antakya Belediye Başkanı’ydım. Orası 64 beldenin bir adedinin hudutları içindeydi. 2011’den itibaren Büyükşehir Yasası konuşulunca beldelerde inşaat furyası koptu. Bunların hiçbirisi benim kontrolümde değildi. O ruhsatları ben vermedim. Ekinci Belediyesi verdi. Müteahhidi sorduklarında zelzelenin büyüklüğünü anlatabilmek için bunları söyledim.

Yüzde 85 oturulamayan bina varsa bunun sorgulanması lazım, sarsıntı yönetmeliğinin elden geçirilmesi lazım. 2013 yılına kadar bütün odalar, bütün projeleri inceliyordu. Arkadaşlar deneyimliydi. Çok daha rahat projelere hakim oluyorlardı. İlçeler ve beldelerde teknik adam bulmak güç. Buralarda bu işleri çok inceleme bahtları yok. Fakat 2013’e kadar bütün bu odalar projeleri inceleme bahtına sahip olsaydı, tahminen de 10 vilayette yıkım bu kadar olmayacaktı. Beldelerde kâfi teknik adam olmadığı için her işi bir bireye yaptırıyorsunuz. Niye odalar devre dışı bırakıldı? Müteahhitler daha süratli, rahat hareket etsin diye.

“İSTİFA ETMESİ GEREKİRSE HERKESİN ETMESİ LAZIM, 10 TANE BÜYÜKŞEHRİN İSTİFA ETMESİ LAZIM”

Şu an yıkılmış bir belediyeden bahsediyoruz. 1995 yılından devraldığımız binanın arşivi yok. Arşivi topluyoruz. Kent şu anda o kadar güç durumda ki, bırakıp kaçmak olmaz. 9 yıldır bunun yetkisi bende değil. 11 ilçe iktidara mensup. İstifa etmesi gerekirse herkesin etmesi lazım. 10 tane büyükşehrin istifa etmesi lazım. Burada yıkılan ilçeler, beldelerin istifa etmesi lazım. İktidarın aldığı kararlardan ötürü istifa etmesi lazım. İstifa edilecekse daima birlikte edelim. 1 ay sonra yargıya başvuralım, kimler haksızsa, kim ceza alırsa, bu benim için de dahil.

Burada hükümetin imar afları var, 2013 yılında bütün odaları bir tarafa konup, inşaat müsaadelerinin belediyenin yüklenmesi gerçek mu? Her belediyede teknik adam var mı, yok mu? Buna bakmak lazım. Teknik adamı olmayan beldelere bu kadar sorumluluk vermek yanlışsız mu? Bunların hepsine bakmak gerek. Şu anda 45 bin vatandaşımız hayatını kaybetti. Yalnızca CHP’li belediye lideri burada hatalı değildir. Hatalı ise 10 büyükşehir belediye lideri hatalı. İlçeler, belde belediyeleri liderleri hatalı. Bütün odaları bu işten el çektiren hükümet hatalı. İkide bir yasa çıkarıp da ‘Ben sizi affettim’ deyip vefata terk eden hükümet hatalı. Hatalıyı arıyorsak birlikte aramak lazım yoksa tek bir şahsa bu cürmü yüklemek vicdanen çok üzücü. Bu 10 belediyenin 8 tanesi iktidar partisine ilişkin, ilçelerin birçok iktidar partisine ilişkin fakat maalesef 21 yıldır ülkeyi yöneten iktidar partisine hiçbir soru soramıyorsunuz, Cumhuriyet Halk Partisi Belediye Lideri Lütfü Savaş mı hatalı sanki? Lütfü Savaş cürmü var ise cezasını çeker lakin Lütfü Savaş hatası olanların da cezasını çekmeleri için sonuna kadar çaba eder.

“RUHSATI VEREN BEN DEĞİLİM RUHSATI İLÇELER VERİYOR”

Hükümet yasa çıkarıyor, bütün odaları bu işten el çektiriyor. Siz odaları uzaklaştırırsanız, acemi insanlara bu iş kalır. Yükü kaldıracak yapıların korunması için plan program ve icraatı sağlıklı denetleyemezsiniz, bu işin baştan aşağı herkesin sorumluluğunda olduğunu görürsünüz. Ruhsatı veren ben değilim. Ruhsatı ilçeler veriyor. 21 yıldır bu kanunları çıkartan, afları çıkartan, odaları bu işten el çektiren. Odalar neden el çektirildi, bunu sormak lazım. İmar barışını çıkartanlar belirli. Aksaray ve Emek Mahallesi belediye lideri iken çöküntü alanındaydı. Antakya Belediye Lideri olduğum devirde Emek Mahallesi’nin riskli alan ilan edip, kentsel dönüşüm alanı olması için müracaat yapan şahsen benim.  Bakanlık burayı riskli ilan etti.

O ortada büyükşehir seçimlerini biz kazanınca o riskli alanın kentsel dönüşümünü Antakya Belediyesi’ne verdi. Proje büyükşehre gelince baktık ki, buram buram sorun kokuyor. 3,5 emsalli binalar yapmak isteniyordu. Hakikat dürüst yol, yeşil alan, toplumsal donatı, otoparkı yok. Bunu kentsel dönüşümün kurallarına uygun yapın dedik. Yeşil alanları büyük olsun, otoparkı olsun, toplumsal donatı alanlarını da koyun dedik. Biz bastırınca emsali 2.8’e düşürdüler. Oranın çöküntü alanı olduğunu, riskli alan olduğunu bakanlığa söyleyen benim. Buraya 9 yıldır çivi çakamadılar. Konutların bir kısmını yıktılar, bir kısmını yıkamadılar. Antakya Belediyesi yapamayınca TOKİ’ye verip, karşılığında Arsuz’daki İNHİSAR binasını aldılar. İmar projelerini kendileri çizdi, burası bir çöküntü haline gelir yüksek binalar, az yeşil alan burayı kaldırmaz dediğimiz dışında bir şeyler yapmadık. Hiçbir miting de yapmadım. İktidar partisi bu kadar sorunu yaratıyor sonra hatalı arıyor.

“HATAY’DA 21 BİN 910 CAN KAYBIMIZ VAR, 30 BİN 762 İNSANIMIZ YARALANDI”

Ben 14 yıldır belediye lideriyim. Tabibim, hocalık tarafım de var. Türkiye’de bu kavramların oturması lazım. Bakanlıklar, hükümetler, belediyeler, odalar ve bu işe bakan inşaat mühendisleri, müteahhitler birliği kim varsa oturup tekrardan bu yönetmeliği çıkartmaları lazım. Şu felakete uygun bir halde nasıl yapılacağı, yönetmeliğin nasıl olacağı tekrardan tartışılması lazım. Şu anda mevcut yönetmelik de bu üzere sarsıntılar için yetersiz kalabilir. Yapıların nasıl yapılacağı, demir, çimento, statiğinin nasıl hesaplanacağı tekrardan çalışılması lazım. İstanbul, Güç, İskenderun, Adana sınırı var. Bakanlıklar tarafından çok güçlü halde belediyelerin denetlenmesi lazım. Hatay’da 21 bin 910 can kaybımız var maalesef. 30 bin 762 insanımız yaralandı.

“ŞU ANDA KALDIRILAN ENKAZLAR ÇOK AZ, BİZİM ORTALAMA 6 AY ENKAZ KALDIRMA ÇALIŞMAMIZ LAZIM”

İktidar çabucak beton dökmek istiyor. Beton dökerseniz 1 yıla kadar sarsıntıların devam edeceği konuşuluyor. Biz 1 ay sonradan itibaren inşaat yapmaya kalkarsak, beton daha kurumadan, demirle buluşmadan bu iş yapılırsa 1 yıl boyunca sallantıdan binalar sakat doğacak. Bu kentteki her belediye, buradaki odalar, üniversiteler ve Etraf ve Şehircilik Bakanlığı Hatay’ı tekrar ayağa kaldırmak için, Hatay’ın ruhuna uygun kenti yapabilmek için birlikte çalışmaları lazım. Biz daha yaranın soğutulacağı konuma gelmedik. Yaralılarımızı tedavi ediyoruz. Bir yandan enkaz altında hayatını kaybetmiş insanlarımız var, bunları çıkarmaya devam ediyoruz. Şu anda kaldırılan enkazlar çok az. Bizim ortalama 6 ay enkaz kaldırma çalışmamız lazım.

Bizim birinci günlerde çıkabilecek insanımızı kaybetmiş olma ihtimalimiz var. Çok soğuktu. Üçüncü günden itibaren arama kurtarma çalışmaları başladı aslında. Bugün birinci kez sayın valimizin başkanlığında hem sivil toplum örgütlerimiz, belediye liderleri ve milletvekillerimiz toplandık. İnşallah bu toplantılar süratli formda devam eder. Daima birlikte tekrar Hatay’ı kimliğine, kişiliğine, karakterine uygun tekrardan inşa ederiz. Zira bu multidisipliner bir mevzudur; içinde jeofizikçilerin, jeologların, mühendislerin, mimarların, ilgili odaların, sivil toplum örgütlerinin, belediyelerin, üniversitelerin, bakanlıkların daima birlikte olduğu bir konsorsiyum ile çözmemiz gerek. 1,5 ay geç başlayalım, Hatay’ın kimliğini kaybedecek halde inşaatlara başlamayalım.

“HATAY, GAZİ MUSTAFA KEMAL’İN TÜRKİYE CUMHURİYETİ’NE SON EMANETİ”

Burada Anadolu’da birinci Yahudilerin havrası var, Hıristiyanların Sen Piyer Kilisesi var, Habibi Neccar Camimiz var. Ulu Camimiz var. Bunların tekrar aslına uygun biçimde restore edilmesi, ayağa kaldırılması ve güçlendirilmesi lazım. Bunların hepsini yaparız. Kâfi ki bütün halde hükümet, STK, belediyeleriyle çalışma kültürü oluşturalım. Bütünü değil ancak en azından 1,5 yıl sonra oturacak hale getirebiliriz. Ekonomik takviye olursa 5-6 yıl sürer. Tarihi dokuyu bir günde restore edip, ayağa kaldıramazsınız. Orada ince personellik var, bir-iki günde olmuyor. Bakın; Misak-ı Ulusal sonlarını bilmek lazım. Jeopolitik ve jeostratejik alanları bilmek lazım.

Hatay 43 bin yıl öncesine kadar giden tarihe sahip. Birinci zeytinin sofrayla buluştuğu yer. Birinci gayri resmi olimpiyatların yapıldığı yer tekrar Hatay. Hatay’ın enleri, birincileri çok. 13 medeniyet, 27 kültür burada yaşamış. Doğu Akdeniz’den, Mavi Vatan’dan bahsediyoruz. Karbondan bahsediyoruz. Gücün geçiş noktası Hatay. Hazar bölgesindeki gücün kavşak noktası yeniden Hatay, İskenderun limanı. Güneyimizde bir terör koridoru oluşturulmaya çalışıyor. Hatay, Gazi Mustafa Kemal’in Türkiye Cumhuriyeti’ne son emaneti. ve ismini Hatay koymuş; Hatay ne demek? Huduttaki ay demek. Bu huduttaki ay; Türkiye Cumhuriyeti’nin güneydeki, Doğu Akdeniz’deki kalesi.

“HATAY’IN ŞU ANDA YÜZDE 60’I DIŞARIDA”

1 hafta evvel sayılara baktığımızda 380 bin telefon Hatay’ın dışına çıkmış. Bunun yaşlısı, çocuğuyla baktığımızda ortalama 650-700 bin eder. Biz bu insanlarımızı geri getirmek mecburiyetindeyiz. Hatay’ın şu anda yüzde 60’ı dışarıda. Hatay’a devlet olarak, iktidarı ve muhalefeti, belediyeler, STK’lar, ülkesini seven, buraya sahip çıkmak isteyen herkesin sahip çıkması lazım. Kimi emeği kimi parasıyla. Hatay Doğu Akdeniz’de ve güneyde Türkiye’nin kalesidir. Bu CHP’nin sorunu değildir, Türkiye Cumhuriyeti’nde memleketini seven herkesin ulusal sorunudur.”