TOBB Başkanı’ndan Hataylıların ‘Suriye’ talebine yanıt: Konuyu, Dışişleri Bakanımız ile görüşeceğim

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, Hataylı esnafın, “Türk ve Suriyeli iş insanları bir araya gelsinler. Erdoğan-Esad görüşmesinin altyapısını hazırlasınlar” talebine, “Konuyu, Dışişleri Bakanımız Sayın Mevlüt Çavuşoğlu ile görüşeceğim” yanıtını verdi.

Sabah yazarı Yavuz Donat, Hatay’dan izlenimlerini bugün de aktarmaya devam etti. Donat, yazısında, “Uzunçarşı’daki esnafın, Dörtyol’daki çiftçinin… Kahvaltı masamızdaki arkadaşların söylediklerinin özeti:Türk ve Suriyeli iş insanları bir araya gelsinler. Erdoğan-Esad görüşmesinin altyapısını hazırlasınlar. Rifat Hisarcıklıoğlu… TOBB Başkanı… Aynı zamanda Dünya Ticaret Odaları Birliği İkinci Başkanı… Gücü, ağırlığı olan bir isim. Ne olur bu talebimizi Rifat Bey’e söyleyin. ‘Olur’ dedik. ‘Ankara’ya dönünce ararız, konuşuruz’. Masadakilerin ısrarı… Hemen aramamız… Aradık… Anlattık. Rifat Hisarcıklıoğlu, ‘Aakadaşlara selamımı söyleyin’ dedi ve ekledi, ‘konuyu, Dışişleri Bakanımız Sayın Mevlüt Çavuşoğlu ile görüşeceğim” ifadesini kullandı.

Ne olmuştu?

Suriye’de protestoların şiddetle bastırılmaya çalışılmasıyla 15 Mart 2011’de başlayan ve hâlâ devam eden, terör örgütlerinden devletlere birçok tarafın dahil olduğu, 2. Dünya Savaşı sonrası dönemin en kanlı çatışmalarından olan Suriye iç savaşı, Şam yönetiminin batı dünyasıyla bağlantısını kopardı. Şam’ın ülkenin bazı bölümlerinde kontrolü kaybetmesiyle oluşan güç boşluğundan faydalanan IŞİD gibi radikal İslamcı gruplar da savaşın tarafı haline geldi.

Türkiye, savaş boyunca Esad’ı devirmeye çalışan muhalif gruplara destek verdi. Erdoğan’ın Cumhurbaşkanlığı ve Ahmet Davutoğlu’nun başbakanlığında Türkiye, artan IŞİD saldırıları nedeniyle Şah Fırat Operasyonu’nun düzenleyerek TSK’yı Suriye’ye soktu ve Süleyman Şah’ın naaşını taşıdı.

Türkiye, Suriye’nin kuzeydoğusunu terör örgütü olarak tanıdığı SDG’nin kontrol etmesini de bir ulusal güvenlik tehdidi olarak görüyor. ABD’nin IŞİD’le mücadele ve devamında SDG ile YPG’yi desteklemesi, Ankara-Washington hattında bir gerginlik konusu.

Türkiye, 2016’dan bu yana Suriye’nin kuzeyine dört kapsamlı operasyon düzenledi. Bu harekâtlar; 2016’da Cerablus, El-Bab ve Halep’e yapılan Fırat Kalkanı, 2018’de Afrin ve Halep’e yapılan Zeytin Dalı, 2019’da Rasulayn ve Tel Abyad’a yapılan Barış Pınarı, 2020’de İdlib’e yapılan Bahar Kalkanı harekâtları.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, savaş boyunca Esad karşıtı birçok söylem kullandı, Suriye liderine “katil”, “terörist” dedi, “Muhaliflerin Esad’ı indireceğini” söyledi. Bu dönemde birçok AKP yetkilisi ve iktidara yakın medya kuruluşu Esad’a, ‘Esed’ diye hitap etmeye başladı.

2022’de Türk dış politikası İsrail, Mısır ve Ermenistan gibi geçmişte krizler yaşadığı ülkelerle normalleşme sürecine girerken Şam da gündeme geldi. Çavuşoğlu, Ağustos 2022’deki bir konuşmasında Suriye Dışişleri Bakanı Faysal Mikdad ile Ekim 2021’de görüştüğünü kamuoyuna duyurdu. Ankara’dan Şam ile de normalleşme sürecine girilebileceğine dair sinyaller gelmeye başladı.

Cumhurbaşkanı, Endonezya’daki G20 liderler zirvesi sonrası yaptığı açıklamada, Esad ile ilgili soruya, “Siyasette ebedi olarak dargınlık, kırgınlık, küslük olmaz. Haziran seçiminden sonra bir sil baştan yapabiliriz” yanıtını vermişti.

Erdoğan, 23 Kasım’da yaptığı grup toplantısında da, “Esad ile görüşme olabilir, siyasette küslük dargınlık olmaz eninde sonunda adımlarımızı atarız” ifadesini kullanmıştı.

Erdoğan ve Esad, son olarak 2011’de telefonda görüşmüştü.